Υπό τον Martin Schulz, πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι Σοσιαλδημοκράτες που συμμετείχαν στον μεγάλο συνασπισμό από το 2013 μαζί με τους Συντηρητικούς της Angela Merkel, συγκέντρωσαν μόλις το 20,6% των ψήφων, σύμφωνα με τις προβλέψεις.
Αμέσως ανακοίνωσαν ότι αρνούνται να συμμετάσχουν ξανά σε συνασπισμό με τους Χριστιανοδημοκράτες και πρόσθεσαν ότι περνούν στην αντιπολίτευση. «Για εμάς ο μεγάλος συνασπισμός τελειώνει σήμερα», δήλωσε η αντιπρόεδρος του SPD, Manuel Schwesig.
Το κόμμα δεν έχει καταγράψει τόσο χαμηλό ποσοστό ποτέ στην ιστορία του μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το χειρότερο ποσοστό του μέχρι τώρα ήταν το 2009 με 23%. Στις προηγούμενες εκλογές το 2013 είχε συγκεντρώσει το 25,7%.
Η ήττα αυτή είναι η τέταρτη που έχουν υποστεί οι Σοσιαλδημοκράτες από τη Μέρκελ από το 2005 και μετά. Είτε συμμετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό είτε όχι το SPD χάνει στις εκλογές από το CDU/CSU.
Η σημερινή ήττα θεωρείται και προσωπική αποτυχία για τον Schulz, ο οποίος στις αρχές του έτους ανέλαβε την προεδρία του κόμματος σε μια προσπάθεια να σώσει την κατάσταση. Αλλά και μια προγραμματική αποτυχία, έπειτα από μια προεκλογική εκστρατεία που βασίστηκε στην κοινωνική δικαιοσύνη, και η οποία δεν κατάφερε να πείσει μια οικονομικά ισχυρή Γερμανία.
Το κόμμα δεν κατάφερε να ξεχωρίσει για να ενσαρκώσει την αλλαγή.
Το SPD «θα συνεχίσει τη μάχη του για τη δημοκρατία, την ανεκτικότητα και τον σεβασμό» από την αντιπολίτευση, δήλωσε ο Schulz στους υποστηρικτές του που επευφημούσαν, όταν ανακοίνωσε την απόφαση να αποσυρθούν οι Σοσιαλδημοκράτες από την αντιπολίτευση. «Είμαστε το προπύργιο της δημοκρατίας», τόνισε.
«Το SPD ήταν παράπλευρη απώλεια στη δυσαρέσκεια με την τρέχουσα κυβέρνηση», εκτίμησε ο Τάισον Μπάρκερ ειδικός σε θέματα γερμανικής πολιτικής του Aspen Institute. «Δεν κατάφερε να τραβήξει ξεκάθαρες αντιπολιτευτικές γραμμές στο CDU της Merkel και πλήρωσε το τίμημα της έλλειψης ενθουσιασμού», πρόσθεσε.
Ο Τιμ Τσάτστεϊ του Brandenburg Institute for Society and Security σημείωσε ότι αναμένει πως οι Σοσιαλδημοκράτες θα κινηθούν προς τα αριστερά μετά την εκλογική τους ήττα, αν και δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να σχηματίσουν συνασπισμό με το CDU χωρίς τον Schulz, στην περίπτωση που η Merkel δεν καταφέρει να βρει άλλους εταίρους.
Από την πλευρά του ο Jackson Janes, πρόεδρος του Αμερικανικού Ινστιτούτου Σύγχρονων Γερμανικών Σπουδών, εκτίμησε ότι το SPD επηρεάστηκε από τη δυσαρέσκεια που υπάρχει εναντίον όλων των παραδοσιακών κομμάτων. Το κόμμα «απομακρύνθηκε από τη βασική δημογραφική ομάδα» στην οποία απευθυνόταν, τους ψηφοφόρους της εργατικής τάξης, σημείωσε.
Τα βασικά κόμματα της Αριστεράς στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν κρίση εμπιστοσύνης τα τελευταία χρόνια. Κάποια από αυτά όπως οι Εργατικοί στη Βρετανία κατάφεραν να αναζητήσουν στήριξη μεταξύ των εργατών που αισθάνονται περιθωριοποιημένοι έπειτα χρόνια στάσιμων μισθών και πολιτικών λιτότητας. Αλλού, όπως στη Γαλλία και την Ισπανία, οι ψηφοφόροι τα εγκατέλειψαν και στράφηκαν σε άλλα κόμματα κεντρώα, λαϊκιστικά ή και τα δύο.
Από τη θέση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, στόχος του SPD θα είναι να περιορίσει το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).
Ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του SPD, Tomas Opermann, δήλωσε μάλιστα ότι το κόμμα του δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει κάθε νόμιμο τρόπο για να εμποδίσει ρατσιστικές δηλώσεις από το AfD.
Ο Schulz δήλωσε ότι θέλει να παραμείνει στην ηγεσία του κόμματος για να ηγηθεί του νέου του ρόλου στην αντιπολίτευση, ενώ πρόσθεσε ότι αύριο θα συναντηθούν οι επικεφαλής του κόμματος για να αρχίσουν την αναδόμησή του. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι νιώθει ενθαρρυμένος από τον μεγάλο αριθμό νεαρών ανθρώπων που εντάχθηκαν στο κόμμα φέτος.
Η πιο άμεση πρόκληση για το SPD είναι οι περιφερειακές εκλογές στην Κάτω Σαξονία στις 15 Οκτωβρίου, αφού κατέρρευσε ο συνασπισμός που είχε κάνει με τους Πράσινους και τώρα εμφανίζεται πίσω από τους Συντηρητικούς στις δημοσκοπήσεις. Οι Σοσιαλδημοκράτες ήδη ηττήθηκαν δύο φορές από τους Συντηρητικούς στα κρατίδια της Βόρειας Ρηνανίας- Βεστφαλίας και του Σλέσβιχ- Χόλσταϊν.